Ω γλυκύ μου Έαρ...

Μεγάλη Παρασκευή στο Μοναστήρι Αμφίκλειας

Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή Σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Καθελών του ξύλου, ο Αριμαθείας, εν τάφω Σε κηδεύει.
Μυροφόροι ήλθον, μύρα σοι, Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.
Δεύρο πάσα κτίσις, ύμνους εξοδίους, προσοίωμεν τω Κτίστη.
Ούς έθρεψε το μάννα, εκίνησαν την πτέρναν, κατά του ευεργέτου.
Ιωσήφ κηδεύει, συν τω Νικοδήμω, νεκροπρεπώς τον Κτίστην.

Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;
Υιέ Θεού παντάναξ, Θεέ μου πλαστουργέ μου, πώς πάθος κατεδέξω;
Έρραναν τον τάφον αι Μυροφόροι μύρα, λίαν πρωί ελθούσαι.
Ω Τριάς Θεέ μου, Πατήρ Υιός και Πνεύμα, ελέησον τον κόσμον.
Ιδείν την του Υιού σου, Ανάστασιν, Παρθένε, αξίωσον σους δούλους.

Η ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής είναι μια από τις πλέον χαρακτηριστικές του Εκκλησιαστικού έτους, με τις ακολουθίες της, το λειτουργικό και υμνογραφικό πλούτο της.

Είναι η πιο θλιβερή μέρα του χρόνου. Όλη την ημέρα χτυπά η καμπάνα πένθιμα.

Την Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την κορύφωση του θείου δράματος, τελείται η «Ακολουθία των Παθών».

Το πρωί οι πιστοί συρρέουν στις εκκλησίες του Δαδιού ή στο Μοναστήρι  και παρακολουθούν την τελετή της αποκαθήλωσης. 

Στο τέλος λένε το μοιριολόγι της Παναγίας (Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα...).

Το βράδυ, κρατώντας αναμμένα κεριά, ακολουθούν τις περιφορές των τεσσάρων  Επιταφίων (της Παναγίας / Μητρόπολης, του Αγίου Βλασίου, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ευσταθίου), που είναι στολισμένοι με πολύχρωμα λουλούδια.

Κατά τη διάρκεια της περιφοράς των Επιταφίων,τοποθετούν αναμμένα κεριά και θυμιάματα μπροστά από το κατώφλι της εξώπορτας, ή στα μπαλκόνια των σπιτιών.

Μετά την περιφορά οι πιστοί εισέρχονται πάλι στο ναό, αλλά  περνώντας κάτω από τον Επιτάφιο.Στο τέλος παίρνουν  λουλούδια του Επιταφίου και τα τοποθετούν στο εικόνισμα.

Οι γιαγιάδες μας πρωί πρωί πήγαιναν να μαζέψουν αγριολούλουδα (μαργαρίτες, κρινάκια...) και στη συνέχεια στόλιζαν τον επιτάφιο.Υπήρχε βέβαια και ο συναγωνισμός: ποια ενορία θα είχε τον καλύτερο επιτάφιο,το βράδυ στη συνάντηση των επιταφίων στην πάνω πλατεία.
 Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας το περνούσαν στην εκκλησία όπου έψαλλαν τα εγκώμια και το μοιρολόι της Παναγιάς.Δε μαγείρευαν,δεν έπιναν κρασί, δεν έστρωναν τραπέζι όλη μέρα παρά έβαζαν στο τραπέζι ένα πιάτο με ξύδι όπου όλοι βουτούσαν το ψωμί και το γεύονταν για να συμμεριστούν το Πάθος του Χριστού. Σύμφωνα με την παράδοση τη το ράψιμο και το κάρφωμα είναι δουλειές απαγορευμένες.
 Είναι ημέρα αργίας, νηστείας και  πένθους .

Ε΄Τάξη

  Το μοιρολόι της Παναγιάς

Σήμερα μαύρος Ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα,

σήμερα όλοι θλίβουνται και τα βουνά λυπούνται,

Πασχαλινές δημιουργίες (Β) / Πασχαλινοί πήλινοι σταυροί

Σταυρός με ξυλάκια

 

Πασχαλινές δημιουργίες (Α) Βαφή αυγών

  Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα του Πάσχα είναι 
το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη.

Οι γιαγιάδες μας εδώ στην Αμφίκλεια τα αυγά τα έβαφαν με φυσικά υλικά και συνήθως με κρεμμυδόφυλλα.

                            

        Εμείς στο σχολείο ζωγραφίσαμε τα αυγά με κηρομπογιά
                               και ύστερα τα βάψαμε
                 

               Να και τα αυγά που έβαψε η Μαρία με τη γιαγιά της

                       

            


   





Το αυγό, πανάρχαιο σύμβολο της γένεσης του κόσμου,της
 γέννησης της ζωής,το συναντάμε σε πολλές λατρείες, τόσο πρωτόγονες, όσο και περισσότερο εξελιγμένες.
Είναι στη λαϊκή και μυθολογική φαντασία το σύμβολο της ζωής.
Έχει μέσα του δύναμη ζωική και πίστευαν πως μπορούσε να την μεταδώσει στους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά. 
 Στην ελληνική αρχαιότητα αποθέτανε αυγά στα χέρια ειδωλίων του Διονύσου ωςσύμβολα αναγέννησης.

Στην ελληνική μυθολογία η Λήδα, από την ένωσή της με τον Δία, γέννησε ένα αυγό από όπου αναδύθηκαν οι Διόσκουροι. 
Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε στην αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια τα οποία είναι το σύμβολο της γονιμότητας.
 Στη χριστιανική θρησκεία το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός - όπως το περίβλημα του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη "Ζωή",αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε. 
 Μπορεί τα τελευταία χρόνια το αυγά να βάφονται σε διάφορα χρώματα, όμως η παράδοση τα θέλει κόκκινα. 

Πώς ακριβώς όμως, καταλήγουμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο. Οι εξηγήσεις που υπάρχουν, είναι πολλές.
Μία από τις πιο αποδεκτές είναι πως το κόκκινο συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού. Μία εξήγηση που δίνεται συχνά, λέει ότι η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς Του Υιού της, ικετεύοντάς τους να του φέρονται καλά! Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα!

Μία άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, τη θεώρησε τόσο απίθανη "όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα". Η Μαρία Μαγδαληνή τότε, χρωμάτισε μερικά αυγά κόκκινα και του τα πήγε για να του επιβεβαιώσει το γεγονός.

Μία παραλλαγή της παραπάνω ιστορίας, θέλει μία δύσπιστη γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης Του Ιησού και να λέει: "Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός". Και τότε αυτά έγιναν κόκκινα"!

Κόκκινο είναι και το χρώμα της χαράς. Χαράς για την Ανάσταση του Χριστού.
Πάντως το πρώτο αυγό που βάφεται σε κάθε σπίτι ανήκει στην Παναγία και το φυλάνε στο εικονοστάσι όλο το χρόνο μέχρι το επόμενο Πάσχα, αφού λένε πως δεν χαλάει όλη την χρονιά. Με αυτό σταύρωναν τα παιδιά από το κακό το μάτι.

Υπάρχει κι άλλη μια ερμηνεία πιο ορθολογική για ορισμένους. Τη Σαρακοστή οι περισσότεροι νήστευαν κι έτσι τα αυγά που γεννούσαν οι κότες περίσσευαν. Τι να τα έκαναν τόσα αυγά οι νοικοκυρές; Τα φύλαγαν λοιπόν για το Πάσχα. Την ημέρα της Λαμπρής ήταν το πρόχειρο άφθονο φαγώσιμο που μπορούσαν να φιλέψουν. Τα έβαφαν και κόκκινα που είναι χρώμα χαρούμενο και ξορκιστικό και με διάφορα άλλα χρώματα. Συχνά τα στόλιζαν με ζωγραφιές ή με μαργαρίτες, φτέρες ή με αγριολούλουδα του ελληνικού κάμπου για να γίνουν πιο ευχάριστα.

Το έθιμο του τσουγκρίσματος των αυγών έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο και συμβολίζει πάλι την Ανάσταση. Όπως το κλωσσόπουλο σπάει το κέλυφος του αυγού και βγαίνει στο φως της ζωής, έτσι -αυτός ήταν ο συμβολισμός- κομματιάζονται του θανάτου τα δεσμά και από του τάφου τα βάθη ξανάρχεται η ζωή.

Το έθιμο αυτό καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη βυζαντινή αυλή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο και τη μητέρα του Αγία Ελένη, με επίσημη τελετή που γινόταν το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Οι καλεσμένοι τσούγκριζαν με τον αυτοκράτορα και τη βασιλομήτορα τα αυγά και στη συνέχεια ακολουθούσε γεύμα στο πασχαλινό τραπέζι.

 
΄Αλλοι υποστηρίζουν ότι το έθιμο του τσουγκρίσματος των αυγών ξεκίνησε μάλλον στην Βόρεια Αγγλία ως παιχνίδι: Ο κάτοχος του πιο γερού αυγού, ήταν ο νικητής!

Πολλοί καλλιτέχνες ζωγραφίζουν θαυμάσια αυγά, άλλοι πάλι τα σκαλίζουν με υπομονή.



Αυγά με κόκκινο μεταξωτό ύφασμα και ζωγραφική παράσταση 

 Σοκολατένια αυγά, διακοσμημένα με ζαχαρόπαστα
                                                                                                                                                        

Διάσημα αυγά

Περίφημα διακοσμητικά αβγά είναι "Φαμπερζέ". Ο Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ ( 1846 – 1920) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους χρυσοχόους, κοσμηματοποιούς και σχεδιαστές διακοσμητικών μικροτεχνημάτων. Έγινε γνωστός κυρίως για τα περίφημα αυτοκρατορικά Πασχαλινά Αυγά, φιλοτεχνημένα από πολύτιμα μέταλλα και πολύτιμους λίθους, που γοήτευσαν τη ρωσική και τις άλλες βασιλικές Αυλές και κατέκτησαν τις αγορές της Ευρώπης. Ο τσάρος Αλέξανδρος Γ΄ παρήγγειλε το πρώτο από τα αυγά αυτά για την τσαρίνα Μαρία Φιοντόροβα το 1884, ενώ ο διάδοχός του Νικόλαος Β΄ συνέχισε την παράδοση, παραγγέλλοντας στον Οίκο Φαμπερζέ δύο αυγά κάθε χρόνο, ένα για τη μητέρα του και ένα για τη σύζυγό του αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία. Μέχρι την επανάσταση είχαν κατασκευαστεί 54 πασχαλινά αυγά Φαμπερζέ και κανένα από αυτά δεν ήταν ίδιο με άλλο.

 

Τα πολύτιμα αυγά του οίκου Φαμπερζέ

Θυμάστε βέβαια και το αυγό του Κολόμβου, που ο διάσημος θαλασσοπόρος κατάφερε να στήσει όρθιο σπάζοντας τη βάση του, αποδεικνύοντας πως μόνον αυτός σκέφτηκε να ταξιδέψει προς τα δυτικά, όταν όλοι ακολουθούσαν την αντίθετη πορεία για τις Ινδίες

 

Σύγχρονα έργα

                             Κοσμογονικό αυγό, Ψηφιακή δημιουργία του Κιθ Ρέζορ

Καλό μήνα / Ήρθε ο Μάης

                                                       Ήρθε ο Μάης

                                  

  

 

                                                                                       

Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι
Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες, είναι το πρωτομαγιάτικο στεφάνι.
Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς συνδέεται με την ανθρώπινη χαρά για την άνοιξη και τη βλάστηση. Απότοκο των δοξασιών αυτών είναι το μαγιάτικο στεφάνι που φτιάχνεται από διάφορα άνθη και καρπούς και κρεμιέται στην πόρτα των σπιτιών.
Το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει στη σημερινή εποχή τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί λόγω του τρόπου ζωής των σύγχρονων πόλεων.
Στα μέρη της Μικράς Ασίας, σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ – Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου.

Μαγιάτικο στεφάνι από την Αρχαιότητα...

Η ανθοφορία της φύσης ταυτίζεται με ένα έθιμο που «κατάγεται» από τα Ανθεστήρια και παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο ως σήμερα

Χρονολογικά τελευταίος μήνας της άνοιξης ο Μάιος, είναι όμως εκείνος ο μήνας που έχει ταυτιστεί με την καρποφορία και την ανθοφορία της φύσης. Ο καιρός γίνεται όλο και πιο καλοκαιρινός, με τη θερμοκρασία να ανεβαίνει και τις ανοιξιάτικες μυρωδιές από τα άνθη των δένδρων και των λουλουδιών να μεθούν την ατμόσφαιρα.

Μεγάλη Τετάρτη / Το Μυστήριο του Ευχελαίου

Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Μεγάλου Ευχελαίου και στη συνέχεια η τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα. Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.

Το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου είναι μια εξαιρετικά σημαντική για την Εκκλησία ακολουθία, τόσο, που την έχει εντάξει στα μυστήρια της. 

Κατά την διάρκειά του, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Ευλογείται έτσι το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες. Κατά την διάρκεια του μυστηρίου ο ιερέας ανάβει ένα κερί για κάθε Ευαγγέλιο που διαβάζει. Το ίδιο κάνουν και οι πιστοί.

Το λάδι του Ευχελαίου θεωρείται θεραπευτικό και πολλοί  μάλιστα το κρατάνε  ως φυλαχτό.

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο, έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι. Σε αυτό στερεώνουν τρία κεριά, τα οποία καίνε κατά την τέλεση του Μυστηρίου. Το αλεύρι αυτό, το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν πρόσφορο την επόμενη ημέρα

Το Μυστήριο του Ευχελαίου, μπορεί να τελεστεί και εκτός ναού, όποτε το ζητήσει ένας πιστός από τον ιερέα της ενορίας του.

Για την τέλεση του Μυστηρίου του Αγίου Ευχελαίου απαιτούναι:
• Μια εικόνα του Χριστού ή της Παναγίας
• Ένα πιάτο με αλεύρι (με το αλεύρι θα κάνουμε πρόσφορο)
• Επτά κεριά πάνω στο αλεύρι τα οποία ανάβει ένα–ένα ο ιερέας σε κάθε ευαγγελική περικοπή
• Ένα αναμμένο καντήλι ή ποτήρι με λάδι και αναμμένο φυτίλι   
• Θυμιατό στο οποίο θα καίει λιβάνι 
• Ξυλάκια με βαμβάκι για επίχριση
• Ένα χαρτί με τα ονόματα της οικογένειάς μας και όσων παραβρίσκονται στο Ευχέλαιο, που θα μνημονεύσει ο Ιερέας κατά τη διάρκεια του ιερού Μυστηρίου
 
*Σύμφωνα, λοιπόν, με το αγιογραφικό χωρίο σκοπός του ιερού μυστηρίου του Ευχελαίου είναι πρωταρχικά η ίαση της σωματικής νόσου.

*Το Μυστήριο φυσικά, δεν είναι μια πράξη μαγική. Εκείνο που απαιτείται είναι η πίστη.

 

Μονοπάτι Παρνασσού (Ε) Σταθμοί του αγώνα / Δαδιώτες αθλητές / Αποτελέσματα

ΠΡΟΣΕΧΩΣ

Μονοπάτι Παρνασσού (Δ) / 1η και 2η Ημέρα Κυριακή 28/5/2013 Δ. Καλπύρης

 ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ 1η ΗΜΕΡΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 27/4/2013

    Με τον καλλίτερο τρόπο ξεκίνησε σήμερα Σάββατο 27.04.2013 ο φετεινός ορεινός αγώνας "ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ" στην Αμφίκλεια, αφού με εμπνευσμένη πρωτοβουλία των διοργανωτών αλλά και την στήριξη των χορηγών, απλώθηκε και αγκάλιασε ότι ποιό πολύτιμο έχει ένας τόπος δηλαδή τα παιδιά. Οι τρείς αγώνες δρόμου για παιδιά που πραγματοποιήθηκαν μέσα στους δρόμους της κωμόπολης και ειδικότερα στον παραδοσιακό οικισμό, δημιούργησαν εκπληκτικές εικόνες ουσιαστικής συμμετοχής, υγιούς αθλητισμού, άμιλλας και επιβεβαίωση από τα παιδιά, του Σπαρτιατικού: "άμμες δε γ' εσόμεθα πολλώ κάρρονες." Αυτές τις εικόνες που είναι δύσκολο να περιγραφούν, είτε με λόγια είτε και με φωτογραφίες, αν τις τοποθετήσουμε στο γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο που υπάρχει σήμερα στον τόπο μας, αποκτούν πραγματικά τεράστια σημασία. Πολλά τα μπράβο στον "ΑΣ ΔΙΟΝΥΣΟ" Αμφίκλειας, στα παιδιά  και ακόμα περισσότερες οι ελπίδες για καλλίτερους Νεοέλληνες σύντομα. Η προσφορά των εθελοντών, στην πραγματοποίηση των παραπάνω αγώνων με άψογο τρόπο και με ασφάλεια για τα παιδιά, κρίνεται ανεκτίμητη. Για την συνέχεια, την Κυριακή 28.04.2013 με τους δύο πλέον αγώνες (άλλη καινοτομία,) ευχές για καλή επιτυχία.

Δ. Καλπύρης Αμφίκλεια