Η πίστη, η αγάπη, η γόνιμη σκέψη και η εφευρετικότητα όχι μόνο των
καλλιτεχνών και των λογίων, αλλά και του απλού πιστού λαού προς την
Παναγία φαίνεται και από τις επωνυμίες που της έχουν δώσει, που
ξεπερνούν τις τριακόσιες και που μπορούν να χωριστούν σε οκτώ
κατηγορίες.
1. Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα.
Τέτοια ονόματα είναι της Βρεφοκρατούσας, της Γλυκοφιλούσας, της Γαλακτοτροφούσας, της Πλατυτέρας των Ουρανών, της Οδηγήτριας, της Εσφιγμένης και άλλα. Είναι ακόμη το επίθετο "Δεξιοκρατούσα", ή "Δεξιά", όταν κρατάει τον Χριστό στο δεξί της χέρι και όχι προς το μέρος της καρδιάς της. Ακόμη "Μεγαλομμάτα", όταν ο εικονογράφος έχει ιστορήσει την Παναγία με μεγάλα μάτια. Υπάρχουν και ονόματα που συνδυάζονται με μιαν ιερή ιστορία. Λ.χ. Το όνομα της Εικόνας "Αξιον Εστί", που είναι θησαυρισμένη στο Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους και πήρε το όνομα από το θαύμα που επιτελέσθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Κατά την Παράδοση ο Αρχάγγελος έψαλε τον γνωστό ύμνο "Αξιον εστίν.." σε πλάκα και έγινε άφαντος. Επίσης το επίθετο "Τριχερούσα" το πήρε η εικόνα από το ότι υπάρχει σ' αυτήν ένα τρίτο χέρι, που συμβολίζει το θαύμα που συνέβη στον υμνητή και δογματίσαντα για την Παναγία Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Το δεξί χέρι του το έκοψαν Μουσουλμάνοι και θαυματουργικά αποκαταστάθηκε. Η Παναγία η "Εσφαγμένη" ονομάστηκε έτσι γιατί κατά την Παράδοση μοναχός θύμωσε μαζί της και με μαχαίρι κτύπησε την εικόνα της Παναγίας στο πρόσωπο. Τότε από την εικόνα άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ ο μοναχός τυφλώθηκε. Ο μοναχός ζήτησε συγγνώμη και συγχωρήθηκε. Υπάρχει ακόμη η Παναγία η " Πυροβοληθείσα", στη Μονή Βατοπεδίου, αφού την εικόνα της την χτύπησαν με όπλο Τούρκοι. "Σφαγμένη" είναι και η εικόνα της Παναγίας της Πορταϊτισσας, της Μονής Ιβήρων, που ονομάστηκε έτσι με το θαύμα που έκανε η Παναγία, να φανερώσει τη θέληση της να παραμείνει στην είσοδο της Μονής ως θυρωρός, για να την προστατεύει...
2. Από τον τόπο της.
Έτσι υπάρχει η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Βουρλιώτισσα, η Κυκκώτισσα, η Καστριώτισσα, η Κάμπου, η Πυργιανή, η Εγκλειστριανή (από τη Μονή του Οσίου Νεοφύτου του Εγκλείστου στην Κύπρο), η Σπηλιανή, η Μεγαλοσπηλαιώτισσα ( του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων), η Τουρλιανή, η Θαλασσινή, η Καλαμού, η Καμινιώτισσα, η Βλαχερνίτισσα, η Ολυμπιώτισσα, η Σουμελιώτισσα, η Πλατανιώτισσα, η Καταπολιανή, η Χοζοβιώτισσα ( στην Αμοργό από τη Μονή Χοζεβά των Αγίων Τόπων), η Νεαμονήτισσα της Χίου, η Παμμακάριστος ( από τη Μονή της Κωνσταντινούπολης), η Αγία Σιών, η Μακεδονίτισσα στη Λευκωσία, η Έλωνη, η Τροοδίτισσα, η Κυκκώτισσα, η Μαλεβή ( από το όρος Πάρνων, που λέγεται και Μαλεβός), των Χαλκέων (χαλκουργών) στη Θεσσαλονίκη, η Αμπελακιώτισσα στη Θεσσαλία.
3. Από την τεχνοτροπία του Ναού της.
Τέτοια επίθετα είναι η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή, η Μαρμαριώτισσα.
4. Από το όνομα του κτίτορα του Ναού ή της Μονής της.
Τέτοια επίθετα είναι Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά ( από το επίθετο Γλυκύς), η Περλιγκού, η Λυκοδήμου, η Κοροβιλιά, η Καπνικαρέα.
5. Από τον μήνα που εορτάζεται η Παναγία: Σοτομπριανή, Βρεχούσα, Αυγουστιανή και Δεκαπεντούσα, Τριτιανή, Μεσοσπορίτισσα, Βροντού, Ακαθή ( από τον Ακάθιστο Ύμνο).
6. Από τα θαύματα της Παναγίας: Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Θεραπεία, Αιματούσα ή Γαιματούσα ( σταματά την αιμορραγία), Υγεία, Υπακοή, Ψυχοσώστρα, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα.
7. Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών. Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό τον χρυσό: Χρυσοκελλαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοχεριά... Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Ανθοφορούσα, Ασπροφορούσα.
8. Αυτά που τις έδωσαν οι Υμνογράφοι της Εκκλησίας. Κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Ύμνο: Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Όρος Αλατόμητον, Ρόδο το Αμάραντον, Αρουρα Βλαστάνουσα και άλλα.
Τα προσκυνήματα στον Ελληνισμό
Τα προσκυνήματα διακρίνονται στα Πανελλήνια και στα τοπικά προσκυνήματα της Παναγίας, που οι προσκυνητές προστρέχουν σε όλη τη χώρα τις ημέρες αυτές του "Πάσχα του καλοκαιριού", όπως χαρακτηρίζεται η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το πρώτο σε προσέλευση πιστών είναι της Μεγαλόχαρης της Τήνου, με περίπου 1.000.000 προσκυνητές ετησίως, της Σουμελά, στο Βέρμιο, με 500.000 προσκυνητές ετησίως και της Εκαντοταπυλιανής Πάρου, με 300.000 περίπου πιστούς.
Ή κατά αλφαβητική σειρά
Θεοτοκονύμια στην Ορθόδοξη παράδοση αποκαλούμε, τα τιμητικά προσωνύμια που αποδίδει η εκκλησιαστική και λαογραφική παράδοση στην Υπεραγία Θεοτόκο. Στην σελίδα αυτή, μπορείτε να διαβάσετε τα θεοτοκονύμια της Παναγίας μας, σε ποιες περιοχές βρίσκονται και πότε εορτάζουν.
1. Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα.
Τέτοια ονόματα είναι της Βρεφοκρατούσας, της Γλυκοφιλούσας, της Γαλακτοτροφούσας, της Πλατυτέρας των Ουρανών, της Οδηγήτριας, της Εσφιγμένης και άλλα. Είναι ακόμη το επίθετο "Δεξιοκρατούσα", ή "Δεξιά", όταν κρατάει τον Χριστό στο δεξί της χέρι και όχι προς το μέρος της καρδιάς της. Ακόμη "Μεγαλομμάτα", όταν ο εικονογράφος έχει ιστορήσει την Παναγία με μεγάλα μάτια. Υπάρχουν και ονόματα που συνδυάζονται με μιαν ιερή ιστορία. Λ.χ. Το όνομα της Εικόνας "Αξιον Εστί", που είναι θησαυρισμένη στο Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους και πήρε το όνομα από το θαύμα που επιτελέσθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Κατά την Παράδοση ο Αρχάγγελος έψαλε τον γνωστό ύμνο "Αξιον εστίν.." σε πλάκα και έγινε άφαντος. Επίσης το επίθετο "Τριχερούσα" το πήρε η εικόνα από το ότι υπάρχει σ' αυτήν ένα τρίτο χέρι, που συμβολίζει το θαύμα που συνέβη στον υμνητή και δογματίσαντα για την Παναγία Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Το δεξί χέρι του το έκοψαν Μουσουλμάνοι και θαυματουργικά αποκαταστάθηκε. Η Παναγία η "Εσφαγμένη" ονομάστηκε έτσι γιατί κατά την Παράδοση μοναχός θύμωσε μαζί της και με μαχαίρι κτύπησε την εικόνα της Παναγίας στο πρόσωπο. Τότε από την εικόνα άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ ο μοναχός τυφλώθηκε. Ο μοναχός ζήτησε συγγνώμη και συγχωρήθηκε. Υπάρχει ακόμη η Παναγία η " Πυροβοληθείσα", στη Μονή Βατοπεδίου, αφού την εικόνα της την χτύπησαν με όπλο Τούρκοι. "Σφαγμένη" είναι και η εικόνα της Παναγίας της Πορταϊτισσας, της Μονής Ιβήρων, που ονομάστηκε έτσι με το θαύμα που έκανε η Παναγία, να φανερώσει τη θέληση της να παραμείνει στην είσοδο της Μονής ως θυρωρός, για να την προστατεύει...
2. Από τον τόπο της.
Έτσι υπάρχει η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Βουρλιώτισσα, η Κυκκώτισσα, η Καστριώτισσα, η Κάμπου, η Πυργιανή, η Εγκλειστριανή (από τη Μονή του Οσίου Νεοφύτου του Εγκλείστου στην Κύπρο), η Σπηλιανή, η Μεγαλοσπηλαιώτισσα ( του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων), η Τουρλιανή, η Θαλασσινή, η Καλαμού, η Καμινιώτισσα, η Βλαχερνίτισσα, η Ολυμπιώτισσα, η Σουμελιώτισσα, η Πλατανιώτισσα, η Καταπολιανή, η Χοζοβιώτισσα ( στην Αμοργό από τη Μονή Χοζεβά των Αγίων Τόπων), η Νεαμονήτισσα της Χίου, η Παμμακάριστος ( από τη Μονή της Κωνσταντινούπολης), η Αγία Σιών, η Μακεδονίτισσα στη Λευκωσία, η Έλωνη, η Τροοδίτισσα, η Κυκκώτισσα, η Μαλεβή ( από το όρος Πάρνων, που λέγεται και Μαλεβός), των Χαλκέων (χαλκουργών) στη Θεσσαλονίκη, η Αμπελακιώτισσα στη Θεσσαλία.
3. Από την τεχνοτροπία του Ναού της.
Τέτοια επίθετα είναι η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή, η Μαρμαριώτισσα.
4. Από το όνομα του κτίτορα του Ναού ή της Μονής της.
Τέτοια επίθετα είναι Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά ( από το επίθετο Γλυκύς), η Περλιγκού, η Λυκοδήμου, η Κοροβιλιά, η Καπνικαρέα.
5. Από τον μήνα που εορτάζεται η Παναγία: Σοτομπριανή, Βρεχούσα, Αυγουστιανή και Δεκαπεντούσα, Τριτιανή, Μεσοσπορίτισσα, Βροντού, Ακαθή ( από τον Ακάθιστο Ύμνο).
6. Από τα θαύματα της Παναγίας: Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Θεραπεία, Αιματούσα ή Γαιματούσα ( σταματά την αιμορραγία), Υγεία, Υπακοή, Ψυχοσώστρα, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα.
7. Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών. Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό τον χρυσό: Χρυσοκελλαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοχεριά... Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Ανθοφορούσα, Ασπροφορούσα.
8. Αυτά που τις έδωσαν οι Υμνογράφοι της Εκκλησίας. Κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Ύμνο: Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Όρος Αλατόμητον, Ρόδο το Αμάραντον, Αρουρα Βλαστάνουσα και άλλα.
Τα προσκυνήματα στον Ελληνισμό
Τα προσκυνήματα διακρίνονται στα Πανελλήνια και στα τοπικά προσκυνήματα της Παναγίας, που οι προσκυνητές προστρέχουν σε όλη τη χώρα τις ημέρες αυτές του "Πάσχα του καλοκαιριού", όπως χαρακτηρίζεται η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το πρώτο σε προσέλευση πιστών είναι της Μεγαλόχαρης της Τήνου, με περίπου 1.000.000 προσκυνητές ετησίως, της Σουμελά, στο Βέρμιο, με 500.000 προσκυνητές ετησίως και της Εκαντοταπυλιανής Πάρου, με 300.000 περίπου πιστούς.
Ή κατά αλφαβητική σειρά
Θεοτοκονύμια στην Ορθόδοξη παράδοση αποκαλούμε, τα τιμητικά προσωνύμια που αποδίδει η εκκλησιαστική και λαογραφική παράδοση στην Υπεραγία Θεοτόκο. Στην σελίδα αυτή, μπορείτε να διαβάσετε τα θεοτοκονύμια της Παναγίας μας, σε ποιες περιοχές βρίσκονται και πότε εορτάζουν.
Α | |||
| 1. | Παναγία Αγία Σιών (Αγιάσος) | Λέσβος | 15 Αυγούστου |
| 2. | Παναγία Αγία Υπακοή | Πάρος | 2 Φεβρουαρίου |
| 3. | Παναγία Ακαθή | Σχοινούσα | Κινητή εορτή |
| 4. | Παναγία Αλεξανδρινή | Βέροια | 15 Αυγούστου |
| 5. | Παναγία Αλεξιώτισσα | Πάτρα | 26 Δεκεμβρίου |
| 6. | Παναγία Αληθινή | Σύμη | 15 Αυγούστου |
| 7. | Παναγία Αμόλυντος | - | |
| 8. | Παναγία Αμπελακιώτισσα | Ναύπακτος | 15 Αυγούστου |
| 9. | Παναγία Αμπουδιώτισσα | Εύβοια | - |
| 10. | Παναγία Ανέμη | Σαμοθράκη | 15 Αυγούστου |
| 11. | Παναγία Αξιον Εστί | Άγιο Όρος | 11 Ιουνίου |
| 12. | Παναγιά Απεκοής | Κάλυμνος | 2 Φεβρουαρίου |
| 13. | Παναγία Αποκουής | Σύμη | 23 Αυγούστου |
| 14. | Παναγία Απόλου | Πάτμος | 15 Αυγούστου |
| 15. | Παναγία Αρακιώτισσα | Κύπρος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 16. | Παναγία Αρβανίτισσα | Χίος | Κινητή εορτή |
| 17. | Παναγία Αργοκοιλιώτισσα | Νάξος | Κινητή εορτή |
| 18. | Παναγιά Αρεοβίνδου | Κωνσταντινούπολη | 10 Φεβρουαρίου |
| 19. | Παναγία Αρματίου | Κωνσταντινούπολη | 17 Αυγούστου |
| 20. | Παναγία Αρχαγγελιώτισσα | Ξάνθη | 21 Νοεμβρίου |
| 21. | Παναγία Ασίνου | Κύπρος | Κινητή εορτή |
| 22. | Παναγία Αχειροποιήτος | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
Β | |||
| 23. | Παναγία Βαρνάκοβα | Φωκίδα | 15 Αυγούστου |
| 24. | Παναγία Βάτου | Όρος Σινά | 25 Μαρτίου |
| 25. | Παναγία Βεφά | Κωνσταντινούπολη | 15 Αυγούστου |
| 26. | Παναγία Βηθλεεμίτισσα | Βηθλεέμ | 26 Δεκεμβρίου |
| 27. | Παναγία Βλασσαρούς | Αθήνα | 21 Νοεμβρίου |
| 28. | Παναγία Βλυχάδια | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
| 29. | Παναγία Βοήθεια | Χίος | Κινητή εορτή |
| Πάτρα | Κινητή εορτή | ||
| 30. | Παναγία Βουνού | Αλόννησος | 15 Αυγούστου |
| 31. | Παναγία Βουρλιώτισσα | Νέα Φιλαδέλφεια | Ειδικός εορτασμός |
| 32. | Παναγία Βουρνιώτισσα | Τήνος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 33. | Παναγία Βροντιανή | Σάμος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 34. | Παναγία Βρυσιανή | Κάρπαθος | 8 Σεπτεμβρίου |
Γ | |||
| 35. | Παναγία Γαλακτοτροφούσα | Άγιο Όρος | 3 Ιουλίου |
| 37. | Παναγία Γαλατιανή | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
| 38. | Παναγία Γερανού | Πάτμος | 15 Αυγούστου |
| 39. | Παναγία Γερόντισσα | Άγιο Όρος | 4 Απριλίου |
| 40. | Παναγία Γιάτρισσα | Μάνη | 8 Σεπτεμβρίου |
| Θηρασία | 21 Σεπτεμβρίου | ||
| 41. | Παναγία Γιουρίτισσα | Αλόννησος | 25 Μαρτίου |
| 42. | Παναγία Γκρεμιώτισσα | Ίος | 15 Αυγούστου |
| 43. | Παναγία Γλυκασμός των Αγγέλων | - | |
| 44. | Παναγία Γλυκογαλούσα | Σαντορίνη | 21 Νοεμβρίου |
| 45. | Παναγία Γλυκοφιλούσα | - | |
| 46. | Παναγία Γλυκύ | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
| 47. | Παναγία Γοργοεπήκοος | Κως | 15 Αυγούστου |
| Άγιο Όρος | 1 Οκτωβρίου | ||
| 48. | Παναγία Γοργόνα | Λέσβος | Άγνωστη ημερομηνία |
| 49. | Παναγία Γουρλομάτα | Λέρος | 15 Αυγούστου |
| 50. | Παναγία Γραβά | Πάτμος | 23 Αυγούστου |
| 51. | Παναγία Γρηγορούσα | Αθήνα | 8 Σεπτεμβρίου |
Δ | |||
| 53. | Παναγία Δακρυρροούσα | Κεφαλλονιά | 31 Ιανουαρίου |
| 54. | Παναγία Δεμερλιώτισσα | Φάρσαλα | 23 Αυγούστου |
| 55. | Παναγία Διασώζουσα | Πάτμος | 15 Αυγούστου |
| 56. | Παναγία Δοβρά | Βέροια | 15 Αυγούστου |
| 57. | Παναγία Δροσιανή | Νάξος | 8 Σεπτεμβρίου |
Ε | |||
| 58. | Παναγιά Εικοσιφοίνισσα | Πάγγαιο Όρος | 15 Αυγούστου |
| 59. | Παναγία Εικοσπενταρούσα | Σαμοθράκη | Κινητή εορτή |
| 60. | Παναγία Εκατονταπυλιανή | Πάρος | 15 Αυγούστου |
| 61. | Παναγία Ελεούσα | Κύθνος | 23 Αυγούστου |
| Δομοκός | 15 Αυγούστου | ||
| 62. | Παναγία Ελέρου | Κάσος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 63. | Παναγία Ελευθεριώτρια | Ζάκυνθος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 64. | Παναγία Ελευθερώτρια | Σαλαμίνα | 12 Οκτωβρίου |
| Διδυμότειχο | 28 Οκτωβρίου | ||
| Βασσαράς (Σπάρτη) | 1 Οκτωβρίου | ||
| Αθήνα | 28 Οκτωβρίου | ||
| 65. | Παναγία Ελπίδα | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 66. | Παναγία Ελώνη | Αρκαδία | 23 Αυγούστου |
| 67. | Παναγία Εννιαμερίτισα | Πάρος | 23 Αυγούστου |
| 68. | Παναγία Εξώσκαλας | Πάτμος | 15 Αυγούστου |
| 69. | Παναγία Επίσκεψη | Τρίκαλα | 15 Αυγούστου |
| 71. | Παναγία Επισκοπιανή | Σαντορίνη | 15 Αυγούστου |
| 72. | Παναγία Ερειθιανή | Χίος | 15 Αυγούστου |
| 73. | Παναγία Ευαγγελίστρια | Σκιάθος | 25 Μαρτίου |
| Ικαρία | 25 Μαρτίου | ||
| Βοιωτία | 25 Μαρτίου | ||
| 74. | Παναγία Ευεργέτιδα | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
Ζ | |||
| 75. | Παναγία Ζερβάτι | Ζερβάτι (Βόρειος Ήπειρος) | 15 Αυγούστου |
Θ | |||
| 76. | Παναγία Θαλασσινή | Άνδρος | 15 Αυγούστου |
| 77. | Παναγία Θαλασσίτρα | Μήλος | 2 Φεβρουαρίου |
| 78. | Παναγία Θαλασσομαχούσα | Ζάκυνθος | 15 Αυγούστου |
| 79. | Παναγία Θεοσκέπαστη | Σαντορίνη | 26 Δεκεμβρίου |
| Άνδρος | Κινητή εορτή | ||
Ι | |||
| 80. | Παναγία Ιεροσολυμίτισσα | Ιεροσόλυμα | 15 Αυγούστου |
Κ | |||
| 81. | Παναγία Καβουράδαινα | Λέρος | 15 Αυγούστου |
| 82. | Παναγία Καθαριώτισσα | Ιθάκη | 8 Σεπτεμβρίου |
| 83. | Παναγία Καθολική | Ρόδος | 23 Αυγούστου |
| 84. | Παναγία Κακαβιώτισσα | Λήμνος | Κινητή εορτή |
| 85. | Παναγία Κακιά Μέλισσα | Κύθηρα | 2 Φεβρουαρίου |
| 86. | Παναγία Κακόβολου | Κύθνος | 21 Νοεμβρίου |
| 87. | Παναγία Καλαμιώτισσα | Ανάφη | 8 Σεπτεμβρίου |
| 88. | Παναγία Καλαμούς | Ξάνθη | 15 Αυγούστου |
| 89. | Παναγία Καλολειβαδιανή | Κύθνος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 90. | Παναγία Καλοπέτρα | Ρόδος | 15 Αυγούστου |
| 91. | Παναγία Καλού | Σαντορίνη | 15 Αυγούστου |
| 92. | Παναγία Καμαριώτισσα | Σαμοθράκη | Κινητή εορτή |
| 93. | Παναγία Κανάλα | Κύθνος | 15 Αυγούστου |
| 94. | Παναγιά Καπνικαρέα | Αθήνα | 21 Νοεμβρίου |
| 95. | Παναγία Καρδιανή | Σύρος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 96. | Παναγία Καρυδιανή | Κρήτη | 2 Φεβρουαρίου |
| 97. | Παναγία Κασσωπίτρα | Κέρκυρα | 8 Μαΐου |
| 98. | Παναγία Καστριανή | Κέα | 15 Αυγούστου |
| 99. | Παναγία Κάστρου | Λέρος | 15 Αυγούστου |
| 100. | Παναγία Κατακεκρυμμένη (ή Πορτοκαλούσα) | Άργος | 21 Νοεμβρίου |
| 101. | Παναγία Κεφαλαριώτισσα | Αργολίδα | Κινητή εορτή |
| 102. | Παναγία Κεχαριτωμένη | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 103. | Παναγία Κηπουραίων | Κεφαλλονιά | 25 Μαρτίου |
| 104. | Παναγία Κλειβωκά | Αρκαδία | Κινητή εορτή |
| 105. | Παναγία Κοσμοσωτήρα | Φέρες Έβρου | 15 Αυγούστου |
| 106. | Παναγία Κουνίστρα | Σκιάθος | 21 Νοεμβρίου |
| 107. | Παναγία Κουτσουριώτισσα | Ερατεινή (Φωκίδα) | 23 Αυγούστου |
| 108. | Παναγία Κρήνα | Χίος | Άγνωστη ημερομηνία |
| 109. | Παναγία Κρυπτή | Βενετία - Ιταλία | 15 Αυγούστου |
| 110. | Παναγία Κυρά | Σαντορίνη | 8 Σεπτεμβρίου |
| Νίσυρος | 23 Αυγούστου | ||
| Κάρπαθος | 23 Αυγούστου | ||
| Κάλυμνος | 15 Αυγούστου | ||
| Αλόννησος | 8 Σεπτεμβρίου | ||
| 111. | Παναγία Κυρά των Αγγέλων | Κέρκυρα | 15 Αυγούστου |
| 112. | Παναγία Κυρά-Χωστή | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
| 113. | Παναγία Κυρά-Ψηλή | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
Λ | |||
| 114. | Παναγία Λαγκαδιού | Θηρασία | 21 Νοεμβρίου |
| 115. | Παναγία Λαγκαδιώτισσα | Χαλκίδα | 8 Σεπτεμβρίου |
| 116. | Παναγία Λαοδηγήτρια | Θεσσαλονίκη | Κινητή εορτή |
| 117. | Παναγία Λαρνιώτισσα | Κάρπαθος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 118. | Παναγία Λατομίτισσα | Χίος | 15 Αυγούστου |
| 119. | Παναγία Λεμονίτισσα | Σύμη | 15 Αυγούστου |
| 120. | Παναγία Λιαουτσιάνισσα | Κύμη | 15 Αυγούστου |
| 121. | Παναγία Λιβός | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
Μ | |||
| 122. | Παναγία Μακρινή | Σάμος | 15 Αυγούστου |
| 123. | Παναγία Μαλεβή | Αρκαδία | 15 Αυγούστου |
| 124. | Παναγία Μαλίκη | Ύδρα | 23 Αυγούστου |
| 125. | Παναγία Μαλτέζα | Σαντορίνη | 21 Νοεμβρίου |
| 126. | Παναγία Μαρμαρινή | Σαντορίνη | 15 Αυγούστου |
| 127. | Παναγία Μαρουλιανή | Σαντορίνη | 2 Φεβρουαρίου |
| 128. | Παναγία Μαχαιριώτισσα | Κύπρος | 21 Νοεμβρίου |
| 129. | Παναγία Μεγάλη | Σάμος | 23 Αυγούστου |
| 130. | Παναγία Μεγαλομάτα | Τήνος | 2 Φεβρουαρίου |
| Σκιάθος | Ειδικός εορτασμός | ||
| 131. | Παναγία Μεγαλόχαρη | Τήνος | 25 Μαρτίου |
| 132. | Παναγία Μελικαρού | Σκύρος | 15 Αυγούστου |
| 133. | Παναγία Μενετές | Κάρπαθος | 15 Αυγούστου |
| 134. | Παναγία Μεσοπαντήτισσα | Κρήτη | 12 Ιανουαρίου |
| 135. | Παναγία Μετόχι | Σαντορίνη | 21 Νοεμβρίου |
| 136. | Παναγία Μηλεσιώτισσα | Ωρωπός | 21 Νοεμβρίου |
| 137. | Παναγία Μηλιώτισσα | Μηλιά Αριδαίας | 8 Σεπτεμβρίου |
| 138. | Παναγία Μουχλίου | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 139. | Παναγία Μπελώνια | Σαντορίνη | 2 Φεβρουαρίου |
| 140. | Παναγία Μποργανούλα | Κάσος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 141. | Παναγία Μυρελαίου (ή Μυρόδυνου) | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 142. | Παναγία Μυρσινιδίου | Χίος | 24 Σεπτεμβρίου |
| 143. | Παναγία Μυρταριώτισσα | Σύμη | 15 Αυγούστου |
| 144. | Παναγία Μυρτιδιώτισσα | Σαντορίνη | 24 Σεπτεμβρίου |
| Νάξος | 24 Σεπτεμβρίου | ||
| Κύθηρα | 24 Σεπτεμβρίου | ||
| Κέρκυρα | 24 Σεπτεμβρίου | ||
Ν | |||
| 145. | Παναγία Νάπη (Αγία Νάπα) | Κύπρος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 146. | Παναγία Ναυπακτιώτισσα | Ναύπακτος | Ειδικός εορτασμός |
| 147. | Παναγία Νεαμονήτισσα | Χίος | 15 Αυγούστου |
| 148. | Παναγία Νίκου | Κύθνος | 15 Αυγούστου |
Ξ | |||
| 149. | Παναγία Ξένων | Λευκάδα | 8 Σεπτεμβρίου |
Ο | |||
| 150. | Παναγία Οδηγήτρια | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| Κίμωλος | 21 Νοεμβρίου | ||
| Άγιο Όρος | 20 Ιουνίου | ||
| 151. | Παναγία Οδηγών | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 152. | Παναγία Ολυμπίτισσα | Κάρπαθος | 15 Αυγούστου |
| 153. | Παναγία Ολυμπιώτισσα | Ελασσόνα | 15 Αυγούστου |
| 154. | Παναγία Ορφανή | Κρήτη | 15 Αυγούστου |
Π | |||
| 155. | Παναγία Πάθους | - | |
| 156. | Παναγία Παλαιοκαστρίτισσα | Κερκύρα | Κινητή εορτή |
| 157. | Παναγία Παλαιοκάστρου | Λέρος | 15 Αυγούστου |
| 158. | Παναγία Παλαιοφορίτισσα | Βέροια | 23 Αυγούστου |
| 159. | Παναγία Πανάχραντος | Άνδρος | 15 Αυγούστου |
| 160. | Παναγία Παντάνασσα | Σίκινος | Κινητή εορτή |
| Λειψοί | 23 Αυγούστου | ||
| Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία | ||
| 161. | Παναγία Παντοβασίλισσα | Ραφήνα | 8 Σεπτεμβρίου |
| 162. | Παναγία Παραβουνιώτισσα | Ερέτρια | Κινητή εορτή |
| 163. | Παναγία Παραδείσι Αρχαγγέλου | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
| 164. | Παναγία Παραμυθία | Άγιο Όρος | 21 Ιανουαρίου |
| 165. | Παναγία Παραμυθιώτισσα | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 166. | Παναγία Παραπορτιανή | Μύκονος | 15 Αυγούστου |
| 167. | Παναγία Πελεκητή | Πίνδος | 15 Αυγούστου |
| 168. | Παναγία Πέρα (Παναγιά) | Κάσος | 15 Αυγούστου |
| 169. | Παναγία Περίβλεπτος | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| Πολιτικά | 15 Αυγούστου | ||
| 170. | Παναγία Πλατανιώτισσα | Καλάβρυτα | 8 Σεπτεμβρίου |
| 171. | Παναγία Πλατσανή | Σαντορίνη | Κινητή εορτή |
| 172. | Παναγία Πλατυτέρα | Κέρκυρα | 15 Αυγούστου |
| 173. | Παναγία Πλημμυριανή | Ρόδος | 15 Αυγούστου |
| 174. | Παναγία Ποδίθου | Κύπρος | Κινητή εορτή |
| 175. | Παναγία Πολίτισσα | Τήλος | 23 Αυγούστου |
| 176. | Παναγία Πονολύτρια | Σέρρες | 28 Οκτωβρίου |
| 177. | Παναγία Πορταΐτισσα | Αστυπάλαια | 15 Αυγούστου |
| 178. | Παναγία Πορτιανή | Μήλος | 15 Αυγούστου |
| 179. | Παναγία Ποταμίτισσα | Νίσυρο | 8 Σεπτεμβρίου |
| 180. | Παναγία Πρέκλα | Σκιάθος | Ειδικός εορτασμός |
| 181. | Παναγία Προυσιώτισσα | Ευρυτανία | 23 Αυγούστου |
| 182. | Παναγία Πρωτόθρονη | Νάξος | 25 Μαρτίου |
Ρ | |||
| 183. | Παναγία Ρόδον Αμάραντον | Πειραιάς | Κινητή εορτή |
Σ | |||
| 185. | Παναγία Σέλτσου | Άρτα | 23 Αυγούστου |
| 186. | Παναγία Σερίφου (ή Ξυλοπαναγιά) | Σέριφος | 15 Αυγούστου |
| 187. | Παναγία Σικελία | Χίος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 188. | Παναγία Σκιαδενή | Ρόδος | 8 Σεπτεμβρίου |
| 189. | Παναγία Σκριπού | Ορχομενός | 10 Σεπτεμβρίου |
| 190. | Παναγία Σουμελά | Καστανιά Ημαθίας | 15 Αυγούστου |
| 191. | Παναγία Σπηλαιώτισσα | Άγραφα Πίνδος | Κινητή εορτή |
| 192. | Παναγία Σπηλιανή | Νίσυρος | 15 Αυγούστου |
| 193. | Παναγία Στρατηλάτισσα | Κύθνος | 15 Αυγούστου |
Τ | |||
| 194. | Παναγία Τελένδου | Κάλυμνος | Κινητή εορτή |
| 195. | Παναγία Τόσο νερό | Σίφνος | 15 Αυγούστου |
| 196. | Παναγία Τουρλιανή | Μύκονος | 15 Αυγούστου |
| 197. | Παναγία Τρικουκιώτισσα | Κύπρος | 15 Αυγούστου |
| 198. | Παναγία Τριχερούσα | Άγιο Όρος | 12 Ιουλίου |
| 199. | Παναγία Τρυπητή | Αίγιο | Κινητή εορτή |
| 200. | Παναγία Τσαμπίκα | Ρόδος | 8 Σεπτεμβρίου |
Υ | |||
| 201. | Παναγιά Υπαπαντής | Καλαμάτα | 2 Φεβρουαρίου |
| 202. | Παναγία Υψενής | Ρόδος | Κινητή εορτή |
| 203. | Παναγία Υψηλή | Κέρκυρα | 15 Αυγούστου |
Φ | |||
| 204. | Παναγία Φανερωμένη | Ύδρα | 15 Αυγούστου |
| Σαλαμίνα | 23 Αυγούστου | ||
| Νέα Σκιώνη Χαλκιδικής | 23 Αυγούστου | ||
| Λευκάδα | Κινητή εορτή | ||
| 205. | Παναγία Φιδούσα | Κεφαλονιά | 15 Αυγούστου |
| 206. | Παναγία Φιλωτίτισσα | Νάξος | 15 Αυγούστου |
| 207. | Παναγία Φλαμπουριανή | Κύθνος | 23 Αυγούστου |
| 208. | Παναγία Φλεβαριώτισσα | Σαλαμίνα | 2 Φεβρουαρίου |
| 209. | Παναγία Φλεβαριώτισσα (ή Λιβύης) | Αστυπάλαια | 2 Φεβρουαρίου |
| 210. | Παναγία Φοινικιώτισσα | Σαντορίνη | 15 Αυγούστου |
Χ | |||
| 211. | Παναγία Χαβιαρά | Βέροια | 21 Νοεμβρίου |
| 212. | Παναγία Χαλκοπρατείων | Κωνσταντινούπολη | Άγνωστη ημερομηνία |
| 213. | Παναγία Χαμηλή | Κέρκυρα | 15 Αυγούστου |
| 214. | Παναγία Χάρου | Λειψοί | 23 Αυγούστου |
| 215. | Παναγία Χοζοβιώτισσα | Αμοργός | 21 Νοεμβρίου |
| 216. | Παναγία Χρυσαλινιώτισσα | Λευκωσία - Κύπρος | 2 Φεβρουαρίου |
| 217. | Παναγία Χρυσαφίτισσα | Μονεμβασία | Κινητή εορτή |
| 218. | Παναγία Χρυσολεόντισσσα | Αίγινα | 15 Αυγούστου |
| 219. | Παναγία Χρυσοπηγή | Σίφνος | Κινητή εορτή |
| 220. | Παναγία Χρυσοχεριά | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
Ψ | |||
| 221. | Παναγία Ψερίμου | Κάλυμνος | 15 Αυγούστου |
| 222. | Παναγία Ψυχοσώστρια | - | |
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Στὴν Παναγία τὴν Κουνίστρα
Ἀπὸ περιοδ. «Ἑλληνικὴ Δημιουργία», ἔτος Γ’ τόμ. Ἕκτος, τεῦχος 61.
Εἰς ὅλην τὴν Χριστιανοσύνη
Μιὰ εἶναι μόνη Παναγία ἁγνή,
Κόρη παιδίσκη, Ἆσμα τῶν Ἀσμάτων,
χωρὶς Χριστόν, θεῖο παιδί, στὰ χέρια,
καὶ τρεφομένη μὲ ἀγγέλων ἄρτον!..
Ἐσὺ ‘σαι ἡ μόνη Παναγία Κουνίστρα,
Ποὺ ἐφανερώθης στῆς Σκιάθου τὸ νησί,
εἰς δένδρον πεύκου ἐπάνω καθημένη,
κ' αἰωρουμένη εἰς τερπνὴν αἰώραν,
ὅπως αἱ κορασίδες συνηθίζουν...
Ἐφανερώθης, κι ὅλος ὁ λαὸς
μετὰ θυμιαμάτων καὶ λαμπάδων
ἐν θείᾳ λιτανείᾳ σὲ παρέπεμψε -
κ' ἐσήκωσεν ὡραῖον λευκὸν ναόν,
ποὺ μὲ πιατάκια ἑλληνικά σοῦ στόλισε!..
Κι ὅλος ὁ ἥλιος ἔλαμπεν εἰς τὸν ναόν σου,
καὶ φῶς τὸν πλημμυροῦσε μαργαρῶδες,
ὅλα τ' ἀστέρια ἐφεγγοβολοῦσαν,
καὶ ἡ Σελήνη ἐχάιδευε γλυκὰ
τὰ ἁπλά τῆς ἐκκλησίας σου καντιλάκια !..
Κ' εἶδες, ἡ Κόρη, τοῦ λαοῦ τὴν πίστιν,
εἶδες καὶ τὴν πτωχείαν κ' εὐσπλαχνίσθης,
ὅπως τὸ πάλαι εἶχε σπλαχνισθῆ ὁ Υἱός σου
τοὺς προγόνους τοῦ ἴδιου του λαοῦ,
ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα...
Κι ἄρχισες νὰ γιατρεύῃς τοὺς ἀρρώστους
καὶ νὰ γιατρεύῃς τοὺς δαιμονισμένους -
(ποὺ ἤρχετο ὥρα κ' εἰς τοὺς τοίχους ἐχτυπῶντο
μὲ φοβερὸν συγκλονισμὸν)
κι ἄρχισες, θεία, νὰ θαυματουργῆς!..
Κ' ἡ χάρη σου ξαπλώθηκε ὡς τὰ πέρατα
τοῦ εἰρηνικοῦ νησιοῦ τῆς Σκιάθου,
ὦ Παναγία μου, κόρη πάναγνη, καλή.
Κι ἴσως να φτάσει κι ως ἐμένα και νἁπλώσει
γαλήνη στην ψυχήμου την ἁμαρτωλή.
